Um miðjan janúar hækkaði hratt í Ölfisá og náði rennslið tæplega 1400 m3/ sek. Þetta er mesta flóð síðan í febrúar 2013. Flóðið er afleiðing hlýjinda, snjóbráðnunar og talsverðrar rigningar dagana á undan. Sem betur fer fylgdi þessu tölulega lítið ísrek.
Í Hellisskógi náði vatnið upp á veg og göngustíg með ánni. Tjón af völdum þessa virðist vera fremur lítið, en á eftir að koma betur í ljós þegar vatnsborð lækkar. Tré á árbakkanum virðast hafa sloppið vel. Myndirnar eru teknar 16.-17. janúar 2025.
Þrjú stór sitkagrenitré úr Hellisskógi prýddu Árborg um jólin. Trén voru um 7-9 m há og voru sett upp í miðbæ Selfoss, á Eyrarbakka og það stærsta var á Stokkseyri.
Björgvin Örn valdi og felldi trén en starfsmenn Árborgar sáum um flutning úr skóginum og uppsetningu í bæjarfélögunum.
Fyrir suma getur verið snúið að finna rétta jólatréð í stofuna. Normansþinur eða rauðgreni eru þá oft álitin fyrirmyndartrén. Þessar tegundir eru oftast innfluttar. Í íslenskum skógum vex stafafura með ágætum. Ásamt því að vera ræktuð á Íslandi (gjaldeyrissparandi) er hún talin sameina kosti hins fullkomna jólatrés, þéttvaxin, litfögur, ilmar vel og er einstaklega barrheldin. Grenitegundirnar halda barrinu verr og sumar mjög illa í stofuhita. Sitkagrenið er prýðis útitré en fellir barr á nokkrum dögum í stofuhita. Hvítgreni er enn verra, tapar barrinu hratt og lyktar þar að auki mjög illa (kattahlandslykt). Best er að halda sig við stafafuruna. Skógræktarfélag Selfoss er ekki með jólatré til sölu. Á Snæfoksstöðum í Grímsnesi er Skógræktarfélag Árnesinga með nóg af stafafuru fyrir jólin, bæði hægt að sækja sjálf i skóginn eða kaupa fyrirframhöggin tré. Sjá: https://www.facebook.com/snaefokstadir/?locale=is_IS
Einn göngustígur í Hellisskógi er sérlega gjarn á að safna miklum klakabunkum í löngum frostaköflum eins og verið hefur undanfarið. Þessi stígur er meðfram Ölfusá upp að Hellisgili (hluti af rauðu gönguleiðinni). Stígurinn er hættulegur yfirferðar og gestir stógarins þurfa að fara sérstaklega varlega. Best er að velja aðrar leiðir einkum þegar hlánar.
Hópur vísindamanna undir forystu Cornell háskólans, með stuðningi frá Oak Ridge National Laboratory hefur þróað nýja aðferð til að meta ljóstillífun og kolefnisbindingu í plöntum. Rannsóknarniðurstöður benda til þess að plöntur um allan heim gleypi um 31% meiri koltvísýring en áður var talið. Rannsókninni er lýst í smáatriðum í tímaritinu Nature. Reiknað er með að hún muni bæta líkön sem vísindamenn nota til að spá fyrir um framtíðarloftslag, og varpa ljósi á mikilvægi náttúrulegrar kolefnisbindingar til að draga úr gróðurhúsalofttegundum.
Birki í Hellisskógi
Uppgötvunin bendir til þess að skógar, einkum regnskógar séu mikilvægari í náttúrulegri bindingu kolefnis en áður var áætlað.
Skilningur á því hversu mikið kolefni er hægt að geyma í vistkerfum lands, sérstaklega í skógum, er nauðsynlegur til að spá fyrir um loftslagsbreytingar í framtíðinni.
Í hlýjindakaflanum í nóvember notuðu skógræktarmenn tækifærið og löguðu skakkar göngubrýr og byggðu eina nýja. Þessar brýr voru komnar nokkuð til ára sinna og að auki höfðu lækjarfarvegir breikkað með árunum og grafið undan brúnum. Það var mikils virði að fara ekki inn í veturinn með hallandi og hættulegar brýr á vinsælum göngu og skokkleiðum.
Formaður fékk þá Sigmund Stefánsson, Jens Sigurðsson og Gísla Skúlason með sér í verkið. Verkið gékk fljótt og vel. Hér má sjá nokkrar myndir frá framkvæmdunum.
Í sumar hafði áhugamaður um gönguskíðabrun samband við skógræktarmenn og kannaði hvort vilji væri fyrir því hjá Skógræktarfélagi Selfoss að leggja gönguskíðabrautir um Hellisskóg. Félagið tók vel í þessa málaleitan.
Þann 20. október mættu nokkrir skógræktarmenn í Hellisskóg og mældu út 1,2 km leið um norðvesturhorn skógarins uppundir Biskupstungnabraut. Á nokkrum stöðum voru tré felld til að koma brautinni fyrir.
Þriðjudaginn 5. nóvember kom Guðjón Helgi Ólafsson með traktor og tætara og tætti upp og jafnaði brautina. Skíðabrautin byrjar og endar við bílastæðið við Biskupstungnabraut.
Tætingin verður látin síga svolítið áður en hún verður þjöppuð með vélsleða. Leiðin verður stikuð og bekkur og skilti sett við bílastæðið. Svo er bara að bíða eftir að snjói svo hægt verði að setja spor og vígja brautina.
Á sumrin verður þetta upplögð gönguleið um efri hluta Hellisskógar. Ef vel tekst til og áhugi verður á gönguskíðaiðkun í skógarskjóli í Hellisskógi, þá eru nú þegar áform um fleiri leiðir um skóginn.
Margar tegundir meindýra herja á íslensku ilmbjörkina. Þetta eru fiðrildalirfur eins og tígulvefari, birkivefari, haustfeti og birkifeti. Stundum verða skaðar svo miklir af völdum þessara lirfa að trén drepast á stóru svæði. Minna tjón er af völdum birkiblaðlúsa eða birkisprotalúsa. Birkiryð getur dregið úr vaxtarþrótti. Allt hefur þetta fundist í Hellisskógi en ekki valdið teljandi skaða. Undanfarin ár hafa nýjar tegundir bæst við og valdið miklu tjóni. Þekktastar eru birkikemba (fiðrildalirfa) og birkiþéla (blaðvespulirfa). Þessar tegundir skemma laufblöð sem veldur minni ljóstillífun trjánna og þar með minni vexti og þrifum. Þessar tegundir hafa síðust 5-8 ár valdið miklum skaða á birkiskógum á Suðurlandi og þar með í Hellisskógi. Skógurinn hefur orðið brúnn yfir að líta. Verst var ástandið sumarið 2017.
Birkiskógurinn varð brúnleitur vegna blaðskemmda af völdum birkikembu sumarið 2017. Mynd frá 19. júní 2017.
Sumarið 2024 brá svo við að þessir skaðvaldar sáust lítið sem ekkert í Hellisskógi. Hvað veldur er erfitt að segja um? Sumir telja orsökina kalt og rakt sumar. Ekki eru það sennilegt því miklar skemmdir vegna birkikembu voru víða annarsstaðar á Suðurlandi. Sennilegri skýring er að sjúkdómar eða afræningjar séu byrjaðir að herja á pöddurnar. Vísbendingar eru um það. Tími og rannsóknir verður síðan að leiða í ljós hvort það sé skýringin og hvort um varanlegt ástand sé um að ræða. Sem sagt sumarið 2024 var birki einstaklega hraustlegt og fallegt í Hellisskógi og haustlitir á birki meiri en sést hafa í áratugi.
Sumarið 2024 var birkið einstaklega blaðfallegt og skemmdir vegna meindýra sáust varla. Haustlitir stóðu óvenju lengi. Mynd frá 12. október 2024.
Þrátt fyrir umhleypingasamt vor og svalt og vætusamt veður sumarið 2024, var vöxtur í trjám í Hellisskógi góður. Sitkagreni nýtur oft góðs af góðu hausti árið áður. Haustið 2023 var mjög gott og því eðlilegt að vöxtur væri góður sumarið 2024. Lengd vaxtarsprota var vel yfir meðallagi og heilbrigði trjánna gott. Lítið um storma á viðkvæmasta tíma í júlí og ágúst og því óvenju lítið um brotna toppsprota miðað við undanfarin ár.
Strax í maí var ljóst að mikil blómgun yrði hjá sitkagreni og þegar leið á sumarið kom í ljós að mörg tré voru ríkulega skreytt könglum í toppum og sum alveg niður undir jörð. Í haust var sannkölluð veisla hjá auðnutittlingum sem nýttu sér fræ í könglum, enda ekki mikið að hafa á birkinu.
Eftir fremur svalt og vætusamt sumar kom kuldalegt haust. Hvort kalsaveðrið hafi hjálpað til eða eitthvað annað þá voru óvenju fallegir haustlitir í mörgum reynitegundum í september og fram í október. Þetta átti jafnt við um tré á Selfossi og í Hellisskógi. Þar sem ekki voru mikil næturfrost í september og ekki hvassir vindar þá entust litrík blöðin á trjánum óvenju lengi. Jafnframt voru mörg trén hlaðin berjum. Margir gestir í Hellisskógi glöddust yfir litskrúðinu. Þrestirnir voru sérlega spenntir yfir berjunum, enda kláruðust þau hratt þegar tók að kólna í okróber. Hér eru nokkrar litríkar myndir úr Hellisskógi haustið 2024.